Pomorzany

Pierwsza wzmianka o wsi Pomorzany pochodzi z 1317 roku. Wieś była królewszczyzną i podlegała starostwu rabsztyńskiemu. Od XV wieku działały tu kopalnie srebra i ołowiu oraz huty. W 1563 roku rozpoczęto budowę Sztolni Ponikowskiej, która przebiegała od rzeki Białej, przez Pomorzany, aż do Olkusza.

Sztolnia Ponikowska była największą z pięciu sztolni odwadniających kopalnie srebra i ołowiu w okolicach Olkusza. Była arcydziełem ówczesnej inżynierii, funkcjonowała przez okres 150 lat, umożliwiła sięgnięcie po głębsze pokłady i zwiększenie wydobycia na niespotykaną dotąd skalę.
Swój wylot miała na północny - wschód od dzisiejszej hali sportowej MOSiR i ciągnęła się pod ziemią na odcinku ponad 4 km do strumyka zwanego Ponikiem - dziś w lesie za Pomorzanami (na końcu ul. Ponikowskiej) Do dziś w lasach za Pomorzonami można znaleźć ślady po tej sztolni.

U jej wylotu stoi charakterystyczny metalowy krzyż na kamiennym postumencie. Wyryto na nim datę 1893 i dwa skrzyżowane młotki – symbol górniczy. Jadąc ulicą Ponikowską można zobaczyć ciekawą szkółkę leśną olkuskiego Nadleśnictwa.

W XIX wieku w Pomorzanach działały dwa browary należące do starostwa rabsztyńskiego. Na końcu Pomorzan znajduje się ciekawa kapliczka słupkowa z XIX wieku, a przy ul. Długiej stara, XIX wieczna kapliczka domkowa pod wezwaniem św. Barbary – patronki górników.